Gaz Nedir ?

Şunu belirtmeliyiz ki gaz çıkarmak normaldir. Herkes gaz çıkarır. Ağızdan gaz çıkması durumu geğirme, makattan çıkarma ise flatulans (osurma) olarak adlandırılır

Gaz nasıl oluşur?

Gaz ya yutularak alınır, ya da sindirilmemiş gıdanın kalın bağırsakta bağırsak bakterileri tarafından yıkılması sonucu oluşur. Her yutkunduğumuzda az miktarda gazı yutarız ve bu gaz midede birikir. Daha sonra geğirme yoluyla çıkarılmazsa ince bağırsaklara geçer ve bir kısmı burada emilir. Kalan kısmı kalın bağırsağa geçer ve oradan da makata kadar ilerleyerek gaz çıkarma yoluyla vücuttan uzaklaştırılır.

Ağız yoluyla gaz alımını artıran durumlar:

• Gazlı içecekler
• Çok stres altında olmak
• Post nazal akıntısı olmak
• Sakız çiğnemek
• Sigara
• Hızlı yemek yemek
• Ağıza uygun olmayan protezler kullanmak

Ayrıca diyetiniz de gaz oluşumuna neden olabilir. Çünkü bazı gıdalar tam sindirilmeden kalın bağırsağa ilerler ve burada bakteriler tarafından fermente edilirler. Gaza neden olan yiyecekler; brüksel lahanası, karnabahar, kuru fasulye ve baklagiller, brokoli, sigara, lahana, kepek ve tatlandırıcılardır. Bunun dışında kişinin kendisinin de bazı yiyecekleri sindirememe özelliği olabilir. Bu durumun en sık görülen sebebi laktaz eksikliğidir. Laktaz, süt ürünlerinde bulunan laktoz şekerinin ince bağırsakta sindirimi için gerekli bir enzimdir. Eksikliği durumunda laktoz ince bağırsakta sindirilemeyeceğinden kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından yıkılarak gaz oluşumu olabilir. Bu eksiklik laktoz intoleransı testi yapılarak doktorunuz tarafından tespit edilebilir.

Ayrıca yüksek miktarda früktoz alınması da gaza sebep olabilir. Fruktoz meyvelerde veya mısır şuruplarında bulunur. Meyvelerin yoğun miktarda tüketilmemesi gaz oluşumunu azaltacaktır.

Gaz ne gibi problemlere yol açabilir?

Gaz toplandığı yere göre sindirim sisteminde gaz çıkarma, şişkinlik ve rahatsızlık veya ağrı şikayetine neden olur.

İnanışın aksine çoğu gaz kokusuzdur. Kokuyu kalın bağırsaktaki bakterilerden oluşan hidrojen disülfid gazı oluşturur.

Gaz ile ilişkilendirilen diğer durumlar

Sık gaz çıkarma hastalarında relü şikayetleri de varsa gastroözofageal reflü hastalığı olabilir. Ayrıca artmış gaz ve şişkinlik ince bağırsak aşırı bakteri çoğalma sendromu (SİBO) hastalığında olabilir.

NE zaman gaz nedeniyle doktora gidelim?

Dediğim gibi gaz normal bir durumdur. Gazın vücuttan çıkarılması gerekmektedir. Ama aşağıdaki durumlarda bir doktora başvurun:

• Persistan veya aşırı gaz çıkarma varlığı
• Sürekli gaz veya şişkinlik hissi
• Eğer şikayetleriniz evde yaptıklarınız ile geçmez daha da kötüleşirse

Gazı nasıl tedavi edebiliriz?

Eğer gaz sizde ağrı veya rahatsızlık yapıyorsa, bazı durumlar iyi hissetmenizi sağlayabilir. Eğer bu önerilere rağmen rahatlamazsanız doktorunuza başvurun.

Günlük alışkanlıklarınızı değiştirin

• Sakız çiğnemeyin veya sert şekerleri emmeyin. Bunları yapmazsanız daha az hava yutarsınız
• Eğer takma dişleriniz varsa dis hekiminize gidip tam oturup oturmadığını kontrol ediniz.
• Yürüme, hafif koşu veya etrafta dolaşma yolu gaz çıkarmaya yardımcı olabilir
• Gazlı içecekler içmeyin
• Yüksek früktoz içeren mısır şurubu içeren gıdalardan az tüketin.
• Süt ve süt ürünleri (ör. Peynir) tüketimini azaltın. Eğer bu durum şikayetinizi azaltırsa laktoz intoleransınız olup olmadığının değerlendirilmesi için doktorunuza başvurun
• Sizde gaz yaptığını bildiğiniz yiyeceklerden daha az tüketin. Bunun dışında gaza neden olan yukarıda belirttiğimiz yiyecekleri az tüketin. Kepek yoğun gaz yapacağından diyetinizde lif ihtiyacını başka yollarla temin edin.
• Düşük FODMAP diyetini deneyebilirsiniz

İhtiyaç halinde kullanılabilir ilaçlar

• Sindirim enzimleri, laktoz takviyeleri
• Bezelyeler veya sebze tüketimlerinde, galaktozidaz hapları kullanılabilir
• Karabiber

Hepinize sağlıklı günler dilerim

Prof Dr. Yusuf Serdar SAKİN